ΑΛΕΚΟΣ ΠΑΝΑΓΟΥΛΗΣ:Aξίζουμε τέτοιους ήρωες;

Για τη σημερινή ημέρα και την επέτειο της εργατικής Πρωτομαγιάς θα διαβάσετε, θα δείτε και θα ακούσετε πολλά και ενδιαφέροντα. Τόσα χρόνια οι ίδιοι αγώνες, οι ίδιες διεκδικήσειςΤόσα χρόνια και όσες φορές και αν το πούμε δεν το πιστεύουμε, δε το καταλαβαίνουμε ίσως. ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΡΓΙΑ ΕΙΝΑΙ ΑΠΕΡΓΙΑ. Δεν είναι γιορτή, πάνω απ’ όλα είναι φόρος τιμής σε όλους τους κοινωνικούς αγώνες όπου και να έγιναν.

Θα ακούσουμε για πολλοστή φορά το «Πρώτη Μαΐου» του αξεπέραστου Μάνου Λοϊζου. Θα πάρουμε για ακόμη μια φορά τα βουνά και τα λαγκάδια για να επιδοθούμε στο αγαπημένο σπορ του Νεοέλληνα, το ψήσιμο (άρε Πανούση πόσο δίκιο έχεις μερικές φορές). Θα φτιάξουμε στεφανάκια,θα βάλουμε στην διαπασών παραδοσιακά και μη «άσματα (και μη)». Μην ξεχνάμε αλώστε ότι η φτώχια θέλει καλοπέραση. Έτσι θα περάσει η ημέρα μας. Στις ειδήσεις δηλώσεις πολιτικών, συνδικαλιστών και όποιου να΄ναι (προσπαθώντας να κλέψει λίγη από την δόξα της ημέρας) σχετικά με την σημασία και την επικαιρότητα της. Λίγα (ως ελάχιστα) θα ακούσουμε όμως για τον Αλέξανδρο Παναγούλη ο οποίος σαν σήμερα σκοτώθηκε σε ένα «μυστήριο» για πολλούς τροχαίο. Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή.

Ο Αλέξανδρος Παναγούλης (Αλέκος για τους φίλους) γεννήθηκε στην Αθήνα στις 2 Ιουλίου 1939. Υπήρξε πολιτικός, ποιητής μα πάνω από όλα αγωνιστής και ήρωας. Δευτερότοκος γιος της Αθηνάς και του Βασίλη Παναγούλη, δημοκρατικού αξιωματικού του Στρατού. Ο μεγαλύτερος αδελφός του, Γιώργος, προσπάθησε να δραπετεύσει από την Ελλάδα τις πρώτες μέρες του πραξικοπήματος, αλλά δολοφονήθηκε από τη χούντα στο πλοίο της επιστροφής. Στα φοιτητικά του χρόνια στη Σχολή Μηχανολόγων-Ηλεκτρολόγων του Πολυτεχνείου εντάσσεται στην Οργάνωση Νέων της Ένωσης Κέντρου που μετονομάζεται στη συνέχεια σε Ελληνική Δημοκρατική Νεολαία. Κατά την διάρκεια φοιτητικών εκλογών λογομάχησε (κατά πολλούς ήρθε στα χέρια) με τον (μαντέψτε) γιο του Γ. Παπαδόπουλου. Ήταν τότε που προβλέποντας την «εξέλιξη» του πατέρα φέρεται να είπε «Κοιτάξτε ποιόν κατεβάζουν υποψήφιο!!. Τον γιο του Παπαδόπουλου, που αν ποτέ γίνει δικτατορία αυτός θα την κάνει» Και την έκανε!!! Είναι τότε που ο Αλέκος λιποτακτεί από το στράτευμα, όπου υπηρετεί τη θητεία του. Περνά στην παρανομία και ιδρύει την οργάνωση «Εθνική Αντίσταση». Χρησιμοποιώντας άλλο διαβατήριο καταφεύγει στην Κύπρο όπου γνωρίζεται με τον Πολύκαρπο Γιωρκάτζη (υπουργό Εσωτερικών Κύπρου) από τον οποίο ζητά να συνδράμει στην αντίσταση. Επιστρέφει στην Ελλάδα και οργανώνει την απόπειρα δολοφονίας του δικτάτορα. Είναι πρωί 13 Αυγούστου του 1968 όταν αποπειράται να ανατινάξει το αυτοκίνητο του δικτάτορα στην λεωφόρο Αθηνών – Σουνίου. Ένα ζευγαράκι που ερωτοτροπούσε στα βράχια και η τύχη έσωσαν (τι να πει κανείς) τον Παπαδόπουλο. Η έκρηξη έγινε δευτερόλεπτα μετά που πέρασε το αυτοκίνητο του δικτάτορα. Τα εκρηκτικά (όπως λέγεται) είχαν μπει στην χώρα στον διπλωματικό σάκο του Γιωρκάτζη. Απόπειρα που αν είχε πετύχει θα είχε αλλάξει την ιστορία του τόπου. Δυστυχώς όμως... Ο Παναγούλης συλλαμβάνεται. Μετά από μερόνυχτα βασανισμών οδηγείται ημιθανής στο νοσοκομείο. Δικάζεται από το Στρατοδικείο και καταδικάζεται εις θάνατον, μαζί με άλλα μέλη της Εθνικής Αντίστασης, στις 17 Νοεμβρίου 1968. Μεταφέρεται στην Αίγινα για την εκτέλεση η οποία όμως ματαιώθηκε χάρη στις πιέσεις της διεθνούς κοινότητας. Στης 25 Νοεμβρίου μεταφέρεται στις Στρατιωτικές Φυλακές Μπογιατίου. Κατά την απολογία του ο Παναγούλης θα πει αυτό που κατά πολλούς αποτελεί το καλύτερό του ποίημα:

«...Δεν υποχωρώ διότι γνωρίζω ότι το ωραιότερον κύκνειον άσμα οιουδήποτε πραγματικού αγωνιστού είναι ο επιθανάτιος ρόγχος προ του εκτελεστικού αποσπάσματος, παρά ενώπιον μιας τυραννίας, και αυτήν την θέσιν αποδέχομαι».

Καταφέρνει και δραπετεύει στις 5 Ιουνίου 1969. Συλλαμβάνεται και μεταφέρεται και πάλι στις φυλακές του Μπογιατίου. Εκεί τον περιμένει η απομόνωση στο κελί «Τάφος». Επιχειρεί ανεπιτυχώς να δραπετεύσει αρκετές φορές. Ακολουθούν φρικτά βασανιστήρια. Ο Αλέκος προσπαθεί να «ξεφύγει» από αυτή την κατάσταση γράφοντας ποιήματα. Του κατάσχουν κάθε γραφική ύλη και αυτός συνεχίζει να γράφει χρησιμοποιώντας για μελάνι το αίμα του και για χαρτί τους τοίχους του κελιού του. Τον Αύγουστο του 1973 απελευθερώθηκε βάση της γενικής αμνηστίας που απένειμε το καθεστώς των συνταγματαρχών στους πολιτικούς κρατούμενους, κατόπιν της αποτυχημένης προσπάθειας για φιλελευθεροποίηση του καθεστώτος. Δίνει συνέντευξη στην Οριάνα Φαλάτσι, την γυναίκα της ζωής του. Αυτοεξορίζεται στην Φλωρεντία, όπου και συνεχίζει την δράση του κατά της χούντας.

Στην μεταπολίτευση ο Αλέξανδρος Παναγούλης εκλέγεται βουλευτής της Β΄ Αθηνών (μόλις στην έκτη θέση) από την Ένωση Κέντρου-Νέες Δυνάμεις. Αρνείται να συνεργαστεί με το ΠΑΣΟΚ. Επόμενος στόχος του οι πολιτικοί που συνεργάστηκαν με την χούντα. Έρχεται σε σύγκρουση με το κόμμα του γιατί είχε συγκεντρώσει στοιχεία για τη συνεργασία του Δημήτρη Τσάτσου με την χούντα και παραιτείται. Παρέμεινε στη Βουλή ως ανεξάρτητος βουλευτής. Προσπαθεί να δημοσιοποιήσει τα αρχεία της ΕΣΑ σχετικά με τα βασανιστήρια κατά την περίοδο της χούντας. Δέχεται πολιτικές πιέσεις και απειλές για αυτή του την προσπάθεια. Τον Απρίλιο του 1976 άρχισε η δημοσιοποίηση φωτοτυπιών των αρχείων στις οποίες φέρονται να έχουν συνεργαστεί με την χούντα πολλοί και διάφοροι. Στις 24/04/1976 απαγορεύτηκε η δημοσιοποίηση των εν λόγο εγγράφων διότι "δυσχεραίνεται η ανακάλυψις των δραστών". Ο Αλέκος παίρνει την απόφαση να αποκαλύψει τον φάκελο που είχε στα χέρια του. Όμως λίγες ημέρες πριν αυτό γίνει σκοτώνεται σε ένα «περίεργο» τροχαίο. Είναι Πρωτομαγιά του 1976. Ήταν μόνο 38 ετώνκαι είχε πολλά ακόμα να δώσει!!!

Ο Παναγούλης άφησε πίσω του, εκτός από τον υπέροχο αγώνα του, και μια πληθώρα ποιημάτων. Το 1972, ενώ ήταν ακόμη στη φυλακή, εκδίδεται στο Παλέρμο η πρώτη ποιητική του συλλογή στα Ιταλικά Altri seguiranno (Άλλοι θα ακολουθήσουν). Για το έργο του αυτό ο Α. Παναγούλης βραβεύτηκε με το Διεθνές Βραβείο Λογοτεχνίας Βιαρέτζιο. Μετά την απελευθέρωση του ο Α. Παναγούλης έκδωσε στο Μιλάνο την δεύτερή του ποιητική συλλογή στα Ιταλικά Vi scrivo da un carcere in Grecia (Μέσα από Φυλακή σας γράφω στην Ελλάδα). Ποιήματα του συγκεντρώνονται και εκδίδονται στα Ελληνικά με τον τίτλο «Τα ποιήματα». Ψέξτε το και αποκτήστε το. Αξίζει να αναφερθούμε επίσης στα βιογραφικά «¨Ένας Άντρας» της Φαλάτσι καθώς και στο «Αλέξανδρος Παναγούλης – Πρόβες Θανάτου» του Κ. Μαρδά.

Αυτόν τον άνθρωπο όμως τον έχουμε εκτοπίσει από τα βιβλία ιστορίας. Το Υπουργείο Παιδείας αρνήθηκε κάποτε την επιχορήγηση της μετάφρασης ποιημάτων του στα Ελληνικά. Δώσαμε το όνομά του σε μερικούς δρόμους, σε έναν σταθμό του Μετρό, τον βάλαμε σε ένα γραμματόσημο και νομίζουμε ότι ξεπληρώσαμε το χρέος μας απέναντι του. Ο ίδιος μάλλον δεν θα δεχόταν το όρο χρέος. Μπράβο μας. Ίσως δεν μας αξίζουν τέτοιοι ήρωες. Καληνύχτα.

Σας αφήνουμε με έναν καταπληκτικό δίσκο. Το «Non Devi Dimenticare - Δεν πρέπει να ξεχάσεις!» (Εδώ το αρχείο). Πρόκειται για ποιήματα του Παναγούλη με την φωνή του ίδιου, του Pasolini, του Gian Maria Volonte και της Adriana Asti. Η μουσική είναι του Ennio Morricone.Το βρήκαμε εδώ. Καλή σας ακρόαση. Επίσης δίπλα στα επιπλέον της ημέρας) δείτε το αφιέρωμα στον Παναγούλη από την εκπομπή «Η μηχανή του χρόνου» καθώς και ένα επιπλέον βίντεο με μουσική Θεοδωράκη σε στοίχους του Παναγούλη.

(Πηγές: el.wikipedia.org/wiki/Αλέξανδρος_Παναγούλης, www.madata.gr/index.php?news=9456, www.triaridis.gr/keimena/keimC004.htm)