Κυριακή 16 Νοεμβρίου 2008

Guerrillero Heroico: Μια φωτογραφία με ιστορία....και τι ιστορία...

Στις 9 Οκτωβρίου συμπληρώθηκαν 41 χρόνια από την δολοφονία του μεγαλύτερου ίσως επαναστάτη του 20ου, του Ερνέστο Γκεβάρα δε λα Σέρνα. Του ανθρώπου που έγινε γνωστός σε όλον τον κόσμο με μια λέξη -Che- που στην μητρική του γλώσσα σημαίνει «Φίλε» (Che στην αργεντίνικη σλαγκ σημαίνει «ε, ψιτ αδελφέ»). Θα μπορούσαμε να γράψουμε πολλά. Για την ζωή του Γκεβάρα, για το τι τον οδήγησε στον ένοπλο αγώνα, για τις συνθήκες της δολοφονίας του, για τον ρόλο της CIA και του Βολιβιανού στρατού, για τις σχέσεις του με το Κομουνιστικό Κόμμα της Βολιβίας, για το τι τον οδήγησε στην φυγή του από την Κούβα κλπ. Όλα αυτά έχουν γραφτεί και ξαναγραφτεί και έχουν αναλυθεί όσο δεν πάει. Την μαύρη επέτειο της δολοφονίας του διαβάσαμε και ακούσαμε πολλά και η αλήθεια είναι και ενδιαφέροντα στον γραπτό και ηλεκτρονικό τύπο, καθώς και σε πλήθος blogs σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της υφηλίου. Από αυτά που διαβάσαμε θα θέλαμε να σταθούμε στο κείμενο της γητεύτρας που αφορά σε ένα από τα καλύτερα ποιήματα που έχουν γραφτεί για τον Che. Εμείς εδώ θα μιλήσουμε για κάτι που έγραψε ο μεγάλος Λοϊζος «μια φωτογραφία σου ήρθε και σε εμένα, μια φωτογραφία σου απ’ τα ξένα...». Θα μιλήσουμε για την φωτογραφία που έχει κοσμήσει εκατομμύρια εφηβικά δωμάτια σε όλο τον κόσμο. Για την φωτογραφία που σύμφωνα με το Maryland Institute College of Art, είναι «η πιο διάσημη φωτογραφία στον κόσμο και σύμβολο του 20ού αιώνα.» και μαζί με την φωτογραφία με τίτλο «the earthrise» είναι οι φωτογραφίες με τις περισσότερες ανατυπώσεις σε όλο τον κόσμο.

Ήταν 4 Μαρτίου 1960 όταν στο λιμάνι της Αβάνας ανατινάζεται το γαλλικό φορτηγό πλοίο La Coubre, που μετέφερε όπλα και πυρομαχικά αγορασμένα από τους Κουβανούς στο Βέλγιο. Την επομένη, κατά τη διάρκεια της κηδείας των θυμάτων του πλοίου, ο Φιντέλ Κάστρο κάνει δηλώσεις χρεώνοντας την ανατίναξη στην CIA. Ο Κουβανός φωτογράφος Αλμπέρτο Γκουτιέρες (Alberto Díaz Gutiérrez-γνωστός περισσότερο ως Αλμπέρτο Κόρντα -Alberto Korda), εκείνη την ημέρα τραβούσε συνεχώς φωτογραφίες. Ο Κόρντα (με μία Leica και ασπρόμαυρο φιλμ Kodak Plus-X) κατά την διάρκεια της συγκέντρωσης φωτογράφισε τους ομιλητές, Κουβανούς αξιωματούχους καθώς και τον Ζαν-Πωλ Σαρτρ και την Σιμόν ντε Μπουβουάρ. Η ώρα ήταν 11:20 όταν πίσω από τον Φιντέλ και για λίγα δευτερόλεπτα εμφανίζεται ο Τσε. Ο Κόρντα προλαβαίνει και τραβά δύο φωτογραφίες του προτού εξαφανιστεί πάλι από το οπτικό του πεδίο. Η πρώτη δείχνει τον Τσε ανάμεσα σε έναν φοίνικα και το προφίλ ενός αγνώστου,ενώ η δεύτερη τον Γκεβάρα με το κεφάλι κάποιου να φαίνεται πίσω από τον ώμο του. Το βλέμμα του, μάλλον παγωμένο και χαμένο ενώ το φερμουάρ του σακακιού του ανεβασμένο μέχρι πάνω, κάτι που ο Κόρντα το αποδίδει στον αέρα που φυσούσε εκείνη, στα αναπνευστικά προβλήματα που αντιμετώπιζε αλλά και στην οργή της στιγμής. Η πρώτη αργότερα θα γίνει η διάσημη πλέον Guerrillero Heroico.

Ο εκδότης της εφημερίδας Revolución, στην οποία εκείνη την εποχή ο Κόρντα εργαζόταν, απέρριψε τις φωτογραφίες του Γκεβάρα και τις επέστρεψε στον Κόρντα, θεωρώντας ότι οι εικόνες του Ζαν-Πωλ Σαρτρ και της Σιμόν ντε Μπουβουάρ είναι μεγαλύτερης αξίας. Ο Κόρντα πιστεύοντας στην δύναμή της εκτύπωσε μια για τον εαυτό του αφού πρώτα αφαίρεσε φοίνικα και το προφίλ του αγνώστου. Ενώ έδωσε μερικά αντίτυπα σε φίλους του ως δώρο. Το 1967 ο Τσε βρίσκεται στην Βολιβία. Ο Ιταλός εκδότης Τζιάκομο Φελτρινέλι επισκέπτεται την χώρα ελπίζοντας ότι η φήμη του θα βοηθήσει στην απελευθέρωση του Γάλλου καθηγητή και δημοσιογράφου Regis Debray που έχει συλληφθεί για συνεργασία με τους αντάρτες. Ο Φελτρινέλι αποκτά τα πνευματικά δικαιώματα για την έκδοση του βολιβιανού ημερολογίου του Γκεβάρα και απευθύνετε στις αρχές της Κούβας για φωτογραφίες του μεγάλου επαναστάτη. Οι αρχές τον παρέπεμψαν στον Κόρντα και ένα πρωί εμφανίστηκε στο στούντιο του έχοντας έγγραφη άδεια να πάρει φωτογραφίες του Τσε. Ο Κόρντα του υπέδειξε με την μια, το πορτρέτο το κομαντάντε και την επόμενη όταν ο Ιταλός πήγε να πάρει τα αντίτυπά του και το αρνητικό, δεν του ζήτησε αποζημίωση όντας ένθερμος υποστηρικτής της Επανάστασης.

Στις 15 Οκτωβρίου, και ενώ η Αβάνα παραδέχεται πλέον δημοσίως ότι ο Γκεβάρα είναι νεκρός, οργανώνεται στο Μιλάνο μεγάλη διαδήλωση διαμαρτυρίας. Ο Φελτρινέλι τυπώνει και μοιράζει 100.000 αφίσες με την φωτογραφία του Κόρντα και την λεζάντα «Ο Τσε ζεί» ως απάντηση–διάψευση της φωτογραφίας-ντοκουμέντου του νεκρού αντάρτη. Αυτό ήταν. Η Guerrillero Heroico έχει πάρει ήδη τον δρόμο της αποστολής της. Φτάνει σε κάθε σημείο του πλανήτη. Γίνεται σημαία στα χέρια των εξεγερμένων φοιτητών του Μάη του 68. Γίνεται σύμβολο επανάστασης και ανυπακοής σε κάθε είδους κατεστημένα. Πλακάτ σε πορείες αντιπολεμικές, αντιρατσιστικές, αντι,,,αντι..αντι... Η παγκοσμιοποίηση του αντάρτη Τσε είναι γεγονός. Όλοι της γης οι επαναστατημένοι τον νιώθουν δικό τους, έναν από αυτούς. Το 1968, ο Ιρλανδός καλλιτέχνης Τζιμ Φιτζπάτρικ (Jim Fitzpatrick) δημιούργησε σχέδια βασισμένα στη φωτογραφία του Κόρντα, σε διαφορετικούς χρωματισμούς που έγιναν ιδιαίτερα δημοφιλή. Εκτύπωσε χιλιάδες και τα δώρισε σε όποιον κάτοικο του Λονδίνου ήθελε ένα. Είναι το πόστερ που το 1968 χρησιμοποιήθηκε ως βάση για τον διάσημο πίνακα pop art, στην τεχνοτροπία του γνωστού αντίστοιχου της Marilyn Monroe. Ο πίνακας πουλήθηκε σε γκαλερί στην Ρώμη και είχε αρχικά αποδοθεί στον Andy Warhol. Όμως όπως αποδείχτηκε σχεδόν άμεσα δημιουργός του ήταν ο Gerard Malanga ο οποίος είχε μεγάλη ανάγκη από χρήματα. (Ψάξτε την ενδιαφέρουσα συνέχεια της ιστορίας του πίνακα!!!).

Στα χρόνια που ακολούθησαν το πορτρέτο του κομαντάντε μπήκε (εκτός από τις καρδιές μας) και σε κάθε πιθανή και απίθανη επιφάνεια. Έγινε το διασημότερο μπλουζάκι των 70’s, έγινε καπέλο, μπήκε σε κούπες, σε μπρελόκ, σε αναπτήρες. Έγινε μάρκα τσιγάρων, στάμπα μέχρι και σε μποξεράκια. ΤΑ ΠΑΝΤΑ. Όλα αυτά τα χρόνια ο Κόρντα δεν έγειρε ποτέ θέμα πνευματικών δικαιωμάτων και αποζημιώσεων για την χρήση της διάσημης φωτογραφίας του. Ποτέ, μέχρι το 2000 όταν και αντίδραση στην χρησιμοποίηση της από γνωστή μάρκα βότκας στην διαφημιστική της καμπάνια. Τελικά συμβιβάστηκε με μια αποζημίωση 50.000$ την οποία και δώρισε στο εθνικό σύστημα υγείας της Κούβας. Το πορτρέτο του Τσε έγινε σημαία στα χέρια κάθε είδους πολιτικάντη ανεξάρτητα ιδεολογικού χώρου. Πολλοί έχουν σηκώσει την φωτογραφία του Τσε, πολλοί έχουν σταθεί δίπλα στο πορτρέτο του ευελπιστώντας να κλέψουν λίγη από την λάμψη και προπαντός από την αλήθεια της επανάστασής του. Δεν είναι εύκολο πράγμα η κάθε είδους επανάσταση. Είναι πάνω από όλα εσωτερική ανάγκη και δεν χρειάζεται σημαίες και τυμπανοκρουσίες. Ας αφήσουμε την εικόνα του και ας ψάξουμε το έργο του και την ζωή του. Έχουμε να μάθουμε πολλά.

Πριν σας αφήσουμε ακούστε τον μεγάλο Λοϊζο να τραγουδά για τον Τσε στο βίντεο που ακολουθεί ενώ διαβάστε και το ενδιαφέρον ποστ του Allu Fun Marx με θέμα τα τραγούδια που έχουνε γραφτεί για τον μεγάλο Αργεντίνο Αντάρτη.Αφιερωμένο σε όλους τους ρεαλιστές του κόσμου που κυνηγούν το αδύνατο. Και ας μην ξεχάσουμε μέρα που ξημερώνει (17 Νοέμβρη) ότι μόνο οι μαζικοί αγώνες έχουν αποτέλεσμα και τους οποίους δεν πρέπει να αφήνουμε κανέναν να τους καπηλεύετε. Καλό βράδυ.

13 σχόλια:

μαριάννα είπε...

Καλησπέρα. Συγχαρητήρια για την ανάρτηση! Δεν γνώριζα την ιστορία της φωτογραφίας και τη συνέχεια της σε πίνακα.
Τελικά ο Τσε πάντα επίκαιρος, διαχρονικός και το πιο λαμπρό άστρο στο επαναστατικό στερέωμα. Αιώνιο σύμβολο αγώνα, παρηγοριά στους άνυδρους επαναστατικά, χρόνους που ζούμε.

Να 'σαι καλά γιουσουρούμ!

Utopia είπε...

Πολύ καλό το αφιέρωμα σου,giusurum!
Αλλά επειδή πιστεύω ότι καλό είναι κάποια τέτοια πρόσωπα σαν τον Che να τα τιμούμε διαφορετικά,καλό θα΄ταν να αφήσουμε τα μπλουζάκια και τα σουβενίρ για άλλους...Μόλις χτές φωτογράφισα ένα υπέροχο γκράφιτι με το πρόσωπό του και κάτω έγραφε με νόημα:
SUPER ΠΡΟΣΦΟΡΑ!!!
Στις 2 μπλούζες μου δώρο μία κονκάρδα και ένα επαναστατικό φουλάρι!

Το έβγαλα με το κινητό μου-θα το "ανεβάσω" προσεχώς στο μπλογκ...
Η μηχανή μου "τα έφτυσε" και ταξιδεύει μαζί με την κάρτα μνήμης στο εξωτερικό για φτιάξιμο!Στο αναφέρω,γιατί είναι γεμάτη γκράφιτι και ξέρω ότι αρέσουν και σε σένα.Δεν πρόλαβα να τα περάσω όλα στο PC,δυστυχώς...

Πάντα ρεαλιστές που κυνηγάμε το αδύνατο...
Να΄σαι καλά...
:)))))

Keep Dreaming είπε...

To thema einai pws simera den yparxoun epanastates...an kai ta aitia yper yparxoun. Oute kan epanastasi stin psefto kathimerinotita mas.

Se euxaristw gia to sxolio sou, einai apo ta agapimena mou tragoudia.

Na eisai kala,
kalo vrady.

Giousurum είπε...

@μαριάννα
kalos orises sta meri mas...kai se esena sygxaritiria gia tin anartisi tou che...
o che einai panta epikairos opos kai oi agones gia eleutheria, koinoniki dikaiosi klp..
to thema einai poios einaidiatithimenos na thysiasei to otidipote gia na kynigisei ola auta..


@Utopia
welcome..perimeno to post me endiaferon..kai tin epistrofi tis mixanis apo to exoteriko...ta graffiti einai megali adynamia mou..isos giati den mporo na zografiso oute spitakia...:)
Som anevase grafiti na vlepoume..thanx...

@ερΑσιτεχνης ανθρωπος
to tragoudi tou post sou einai apla yperoxo...stin ellada den gnete epanastasi kai xereis giati???
giati eimaste oloi apasxolimenoi me tin thesithiria tou dimosiou...Poios na trexei tora sta vouna??Edo exoume kapoies thesoules na katalavoume...Kai meta fysika na Kaaathomasteeeee..kalo vrady..kai eyxaristo gia tin episkepsi..

akrat είπε...

καλημέρα
δεν ξεχνώ ποτέ να περνώ κάθε ημέρα από το μπλογκ σου γιατί πάντα αποζημιώνομαι...
και σήμερα ΓΙΑ ΠΟΛΛΑΣΤΗ ΦΟΡΑ...
εκπληκτική ανάρτησις...

aKanonisti είπε...

Είναι η απόλυτη φωτογραφία φετιχ...
ακόμα και η κατάχρηση δεν μπόρεσε να την εκφυλίσει...
Πολύ μου άρεσε που έμαθα την ιστορία της...
:-))))

Giousurum είπε...

@akrat
file akrat(ite) eyxaristoume gia tis episkepseis kai ta sxolia sou sto post mas..Oi istories omos kamoune ta post mas omorfa..Oi istories pou diigoumaste..

@aKanonisti
Oti kai na ginei, opou kai na topothetisoun tin fotografia tou O comandande tha einai panta epanastatis kai pote meros tou opoiou systimatos..As thimithoume to logo pou evgale stin Algeria ligo prin apo tin fygi tou apo tin Cuba...Pote den tha dexotan na ginei meros systimatos..

kalo apogeuma se olous...

quartier libre είπε...

@ παιδιά, για χρόνια το τραγουδήσαμε...

να είσαι καλά !

:)

κοκκινη κισσα είπε...

αγνοούσα τήν ιστορία της φωτο.. και χάρηκα πού τήν έμαθα.
Η ιστορική γνώση ας είναι το αντιδοτο, σε κάθε προσπάθεια καπηλείας,και έχουμε όλοι χρέος να συμβάλλουμε σε αυτό.
ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα η ανάρτηση!

καλό βράδυ.

Giousurum είπε...

@quartier libre
kai poios den exei tragoidisei to Tse tou Loizou kai to Hasta siempre tou Carlos Puebla??
na sai kala...

@κοκκινη κισσα
to xreos mas einai prota apo ola apenanti ston eauto mas..Na min xepouliomaste sto giousurum gia..
To pio dyskolo pragma einai i esoteriki epanastasi..An katafereis kai xesikotheis mesa sou tote kaneis den mporei na kapileusei tipota kai kanenan..


Kalo vrady

Ra Ma είπε...

Τη φωτογραφία πραγματικά τη γνωρίζω και την έχω δει παντού από μικρό παιδί! Την ιστορία της την αγνούσα!!!
Το απόλαυσα γραμμή-γραμμή!!!

Καλημέρα!

Giousurum είπε...

@Radio Marconi
Radiopeirata kalispera..xairomaste pou se vlepoume sta meri mas...Onos i istoria tis foto einai endiaferousa...Opos endiaferousa einai kai i periptosi tis apagoreusis poy axiose kai kerdise mia kori tou Codra apo tous dimosiografous xoris synora gia tin sxrisimopoiisi tis foto tou Che se kampania-ekstrateia me kyrio synthima "Cuba.H megalyteri fylaki tou kosmou)...

Kalo vrady...

Θράσος είπε...

Mεγάλος ο Λοίζος...τι φωνή,εε;