Παρασκευή 20 Ιουνίου 2008

Μάνος Χατζιδάκις: Αντικατοπτρισμοί ενός μύθου...

Το Γιουσουρούμ σιωπά μπροστά στον άνθρωπο, στον καλλιτέχνη στον δάσκαλο Μάνο Χατζιδάκι. Δεν έχει να γράψει κάτι περισσότερο από όλα αυτά που έχουν γραφεί και έχουν ειπωθεί όλα αυτά τα χρόνια σε περιοδικά, εφημερίδες, τηλεοπτικά κανάλια, blogs και βιβλία. Δεν πιστεύει ότι μπορεί να προσφέρει έστω το μικρότερο λιθαράκι στον (ήδη ανοικοδομημένο) μύθο που ακούει στο όνομα Μάνος Χατζιδάκις. Δεν είχαμε την ευλογία να έχουμε προσωπική σχέση με τον συνθέτη των χρωμάτων ώστε να είμαστε κοινωνοί ιστοριών και να σας τις μεταφέρουμε. Ιστορίες για την ταπεινότητά με την οποία αυτός ο άνθρωπος βίωνε την δημοσιότητα γύρω από το κάθε τι έκανε ή έλεγε. Ιστορίες για το πόσο «ντρεπόταν» για το όσκαρ που κέρδισε με την σύνθεσή του για το «Ποτέ την Κυριακή» (το ίδιο ένιωθε και για την ίδια την σύνθεση). Ένα όσκαρ που σώθηκε στην κυριολεξία την τελευταία στιγμή από τα σκουπίδια. Μια ιδιότυπη «ντροπή» που τον έκανε να μην αντέχει στο άκουσμα του τραγουδιού που τον έκανε διάσημο σε ολόκληρο τον κόσμο. Είναι ο ίδιος συνθέτης που από την μία έγραφε τραγουδάκια (έτσι συνήθως τα έλεγε) για τις ταινίες της Αλίκης, και από την άλλη δημιουργούσε μουσικά θαύματα όπως ο Μεγάλος Ερωτικός και η Οδός Ονείρων. Ο άνθρωπος που λάτρεψε το ρεμπέτικο τραγούδι (την underground μουσική της Ελλάδος όπως την αποκαλούσε- διαβάστε εδώ την περίφημη διάλεξη του για το ρεμπέτικο), και που αποφάσισε να στείλει σε ένα βράδυ την Μαρίζα Κωχ στην Eurovision να τραγουδήσει το Παναγιά μου- Παναγιά μου, μια μπαλάντα διαμαρτυρίας, με σκοπό την δημοσιοποίηση της Κυπριακής τραγωδίας (διαβάστε εδώ περισσότερα για το θέμα στον φίλο bosko).
Συνεργάστηκε με τον μεγάλο Κάρολο Κουν, τον Νίκο Γκάτσο αλλά και με νέους καλλιτέχνες τους οποίους «έβαλε» στο Τρίτο Πρόγραμμα (π.χ Φλωρινιώτης) του οποίου υπήρξε διευθυντής. Ποιος δεν έχει ακούσει ιστορίες για το οξύ του πνεύμα και τον υπέροχο κριτικό του λόγο. Τραγούδια του έχουν πει (και διασκευάσει) η Νταντωνάκη, η Αλεξίου, ο Δημήτρης Χορν (το Ηθοποιός, τραγούδι που το είχε πρωτοπεί ο Κούρκουλος στο θέατρο), η Μελίνα Μερκούρη, η Καρέζη αλλά και ο Κωνσταντίνος Βήτα και οι Raining Pleasure. Το Γιουσουρούμ είναι υπερήφανο που στην δισκοθήκη του υπάρχουν δίσκοι (και όταν λέμε δίσκοι εννοούμε βινίλιο) όπως η Οδός Ονείρων, Ο Μεγάλος Ερωτικός, Το Χαμόγελο της Τζοκόντας, οι Δεκαπέντε Εσπερινοί και το Reflections στις αρχικές τους εκτελεέσεις. Δίσκοι που αποτελούν μέρος του κρυμμένου μας θησαυρού. Το άγνωστο (στο ευρύ κοινό) μέχρι πριν από λίγα χρόνια Reflections είναι από τα αγαπημένα μας μουσικά ταξίδια. Ένα έργο που κυκλοφόρησε το 1969 ως το αποτέλεσμα της συνεργασίας του Μάνου Χατζιδάκι (μουσική) με το συγκρότημα New York Rock And Roll Ensemble (στίχοι, τραγούδι). Είναι η εποχή που ο συνθέτης βρίσκεται στην America, όπου είχε το 1966 για τη θεατρική διασκευή του Ποτέ την Κυριακή με τον τίτλο Illya Darling, και πειραματίζεται με την ροκ. Ένας δίσκος που περιέχει τραγούδια όπως το υπέροχο και αγαπημένο Dedication , το Lover Her και φυσικά το χιλιοτραγουδισμένο Kemal (διαβάστε εδώ για την ιστορία του τραγουδιού).

Το 1993 το “Reflections” επανεκδόθηκε με τίτλο «Αντικατοπτρισμοί», σε στίχους του Νίκου Γκάτσου και ερμηνεύτρια την Αλίκη Καγιαλόγλου με την συμμετοχή του συνθέτη. Με αυτά κα αυτά φτάσαμε στο 2004 όπου η Έλλη Πάπαλα καλεί τους Raining Pleasure να συμμετέχουν σε μια σειρά κοινών εμφανίσεων με τραγούδια του Χατζιδάκι. Εκεί προφανώς γεννιέται και η ιδέα της διασκευής του Reflections από τους Pleasure. Στις αρχές του 2005 το συγκρότημα ταξιδεύει στην Γερμανία όπου και ηχογραφεί την δική του εκδοχή του έργου. Μια εκδοχή που παρόλο το δύσκολο του εγχειρήματος (ορατός ο φόβος να χαρακτηριστεί ιεροσυλία από διάφορους «ειδικούς») άρεσε πολύ, πούλησε πάνω από 35000 αντίτυπα δίνοντας ώθηση στο συγκρότημα αλλά και την Ελληνική Αγγλόφωνη μουσική σκηνή. Ώθηση που δυστυχώς από ότι φαίνεται δεν την εκμεταλεύτηκαν οι αρμόδιοι όπως έπρεπε.

Την περασμένη Κυριακή συμπληρώθηκαν 14 χρόνια από τον θάνατο του μεγάλου Μάνου Χατζιδάκι. Ρουφήξαμε κάθε σειρά, κάθε δευτερόλεπτο των αφιερωμάτων των ημερών για τον συνθέτη. Ειλικρινά δεν έχουμε κάτι να προσθέσουμε παρά μόνο να προτείνουμε: διαβάστε εδώ-από τον φίλο bosko, εδώ-από το άρωμα του τραγουδιού, εδώ από τον φίλο ιστό, όμορφα κείμενα-αφιερώματα και δυο ενδιαφέρουσες συνεντεύξεις του συνθέτη εδω (σε εφημερίδα) και εδώ στα φιλικά Μουσικά Προάστια. Σας αφήνουμε με το αφιέρωμα της εκπομπής "Η Μηχανή του Χρόνου" στον Χατζιδάκι- δείτε το δίπλα στα επιπλέον της ημέρας.

Get this widget Track details eSnips Social DNA

Καληνύχτα Κεμάλ, αυτός ο κόσμος δε θα αλλάξει ποτέ.Καληνύχτα...

22 σχόλια:

BOSKO είπε...

Κατ' αρχάς, μπράβο σου για το αφιέρωμα! Δείχνει την πραγματική αγάπη σου για τον συνθέτη Χατζιδάκι και το έργο του. Σε ευχαριστώ επίσης που έβαλες links με τις δικές μου αναρτήσεις! Όμως, αγαπητέ μου giousouroum, έκανες ένα φάουλ και στο επισημαίνω με όλο το θάρρος. Τόσους και τόσους νέους ανθρώπους βοήθησε ο Χατζιδάκις, τον Φλωρινιώτη βρήκες να αναγράψεις; Όχι ότι αυτό δε συνέβη κι ούτε πάω να το "σκεπάσω", απλά ήταν ένα ατυχές γεγονός αυτό της θητείας του Χατζιδάκι στο Τρίτο Πρόγραμμα και όσοι γνωρίζουν σε βάθος έχουν πολλά άλλα να πούν. Για το πως, ας πούμε, προέκυψε η εκκεντρική αυτή συνεργασία με τον Χατζιδάκι να βλέπει ξαφνικά στο κιτς λαμέ περίβλημα του τότε σταρ Φλωρινιώτη τον Έλληνα...David Bowie. Ειλικρινά είναι πολύ πιο σύνθετη ιστορία, την οποία μόνο ως πλάκα μπορεί να εκλάβει κάποιος άσχετος. Αυτά! Έκανες ειλικρινά πολύ ωραία δουλειά στο blog σου!

Giousurum είπε...

@BOSKO
file bosko eyxaristo kai gia ta kala sou logia kai gia tin episimansi gia ton Ellina David Bowie. Anafera ton Florinioti thelontas na deixo oti o Xatzidakis den eixe provlima na synergastei me neous kalitexnes akoma kai ean itan toy styl tou Florinioti. Xero oti i sygkekrimeni istoria einai arketa pio "polyploki". Exalou ta sxolia se mia anartisi auto ton skopo exoun. Na episimainoume lathi, adynamies ή akoma kai faul.
Kalo vrady.

BOSKO είπε...

Σωστός!

καλό βράδυ, φίλε κι ίσως τα πούμε από κοντά κάποια στιγμή για την ιστορία αυτή!

Giousurum είπε...

@ BOSKO
episis kalo vrady kai elpizo na ta poume kai apo konta kai gia autin tin istoria kai gia tin istoria sou me tin taverna kai tous thamones tis pou exoume afisei stin mesi... :)

Μουσικά Προάστια είπε...

Πολύ ενδιαφέρον σημείωμα φίλε γιουσουρούμ, ευχαριστούμε.

dr.SeenG είπε...

Δεν είμαι μεγάλος θαυμαστής του αείμνηστου, αλλά εκτιμώ πολύ τη δουλειά που έχει προσφέρει και το ήθος του. Το αφιέρωμά σου είναι εξαιρετικό!!!

το Άρωμα του Τραγουδιού είπε...

Πολύ όμορφη η αναφορά – αφιέρωμα στον Χατζιδάκι. Αυτά τα βινύλια που αναφέρεις βρίσκονται και στην δικιά μου δισκοθήκη και είμαι το ίδιο χαρούμενος με σένα γι’ αυτό. Σε ευχαριστώ κι εγώ απ’ τη μεριά μου για το link.

Την καλημέρα μου

Giousurum είπε...

@ Μουσικά Προάστια
ta proastia sas einai apo tous agapimenous proorsimous tou giousurum. Poso malista otan yparxoun keimena kai synenteuxeis san tou Xatzidaki.


@ dr.Seeng
Doctor, eisai den eisai fan tetoion kalitexnon den mporeis para na thaumaseis to ergo kai tin prosfora tous.


@ μακης
Kalos irthes sta meris mas. den noeitai diskothiki xoris tetoia erga.

ampelofilosofos είπε...

Οι Αντικατοπτρισμοί είναι από τις συλλογές όπως και οι Μύθοι μιας Γυναίκας, πάλι σε στοίχους του Γκάτσου, που με μ' αγγίζουν ιδιαίτερα.
Τα δέ αγαπημένα μου κομμάτια, εκτός από τον Κεμάλ, είναι και "ο χορός των σκύλων" αλλά και το μοναδικό τραγούδι της συλλογής, που οι στοίχοι δεν είναι του Γκάτσου: "Η προσευχή του ακροβάτη", όπου ξεχωρίζω τις παρακάτω σειρές:
"Θέλω να πετάξω ελεύθερα
πιο πέρα και απ' το κενό,
πράγματα μικρά και δεύτερα
δεν ξέρω να αγαπώ.
Είμαι ακροβάτης και γυρεύω καινούριο Θεό..."
Μάλλον θα αργήσουμε πολύ να δούμε άλλον έλληνα μουσικό εφάμιλλο του Χατζηδάκη...

Giousurum είπε...

@ ampelofilosofos
Oi stixoi tou gatsou eidika sto kemal (kata tin gnomi mou, xoris na eimai eidikos) sou dimiourgoun tin aisthisi oti parakoloutheis ena paramythi. enan yperoxo mytho. akous to tragoudi kai automatos metaferesai "stis anatolis ta meri" parea me ton prigkipa kemal.

kalo vrady

ampelofilosofos είπε...

Τον Μάιο του 2006 στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης είχε γίνει αφιέρωμα στον Χατζιδάκη. Το κείμενο είναι από την πρόγραμμα της εκδήλωσης (ολόκληρο το κείμενο ΕΔΩ)

"Στη Νέα Υόρκη του ’68 ο Χατζιδάκις αναζητά την ελευθερία έκφρασης που εκείνη την εποχή η πατρίδα του αδυνατεί να του προσφέρει. Στην πολύχρωμη μεγαλούπολη ο συνθέτης θα γνωρίσει έναν νεαρό άραβα, τον Κεμάλ, ο οποίος του δημιουργεί προφανώς μία γόνιμη εντύπωση, παρόλο που το όνομα Κεμάλ προκαλεί αμφιλεγόμενα συναισθήματα στους Έλληνες, όπως σχολιάζει ο Χατζιδάκις,
Αργότερα, όταν οι στίχοι των τραγουδιών θα γραφτούν στα ελληνικά, η φιγούρα του άραβα νεαρού μεταμορφώνεται σ΄ έναν άραβα πρίγκιπα που προστατεύει τους κοινωνικά ασθενέστερους.
Το τραγούδι Καληνύχτα Κεμάλ σκιαγραφεί την αναγκαιότητα του Έλληνα (και εν δυνάμει του κάθε ανθρώπου) να αμβλύνει και να εξωραΐσει την ασχήμια μιας προβληματικής σχέσης. Γιατί, όπως λέει και ο συνθέτης "είτε πρίγκιπας Άραψ είτε μωαμεθανός νεαρός της Νέας Υόρκης, του οφείλουμε ΄΄μία καληνύχτα’’ τέλος πάντων, για να μπορέσουμε να κοιμηθούμε τη νύχτα. Χωρίς τύψεις, χωρίς άχρηστους πόθους κι επιθυμίες. ΄΄Κατά πως πρέπει σ’ Έλληνες, απέναντι σ ΄ένα νεαρό μωαμεθανό’’ όπως θα έλεγε κι ο φίλος μας ο ποιητής ο Καβάφης".

Είναι αυτό που λέμε "σε κάθε παραμύθι υπάρχει μια δόση αλήθειας"!

Καλό...ξημέρωμα ! :)

κοκκινη κισσα είπε...

αρτια η ανάρτηση ,όπως πάντα.

Αγαπώ ιδιαίτερα τήν μουσική του,τήν ευθυκρισία,τήν σοβαρότητα και τήν σεμνότητα του.Αν και με συγκεκριμένη κομματική τοποθέτηση ,ποτέ δέν δίσταζε να τοποθετηθεί με ελευθερία, πολλές φορές ,ενάντια, στίς επιλογές τού συγκεκριμένου πολιτικού χώρου πού στήριζε ,και αυτό πρός τιμή του.

νάσαι καλά.

aKanonisti είπε...

Οι εφημερίδες αναγγέλλουνε το θάνατό μου
Λέν όμως από “αμεροληψία” πώς μπορεί και να μην
πέθανα ακόμη
Κι ακόμη, από εξυπνάδα, πως ίσως γλιτώσω οριστικά
Αποσιωπούν όμως την μόνη αλήθεια
Ότι ποτέ μου δεν υπήρξα άρρωστος
Κι ότι θα ζήσω στους αιώνες
Να ψάλλω το τραγούδι μου
Για σένα που δεν ξέρεις να διαβάζεις
Για σένα που δεν με ξέρεις
Για να μ΄αγαπάς.

Μ.Χατζιδάκις

Xoris sxolia......

akrat είπε...

μπράβο σου...
μωρέ κάτσε να δεις έβγαζε και ένα περιοδικό (το έχω στο πατάρι) γμτ το αλτσχάιμερ
γμτ

Giousurum είπε...

@ ampelofilosofos
Elpizo i ekdilosi na eixe tin aura kai tin omorfia tou keimenou, pou mallon tha tin eixe. Tetoies ekdiloseis einai pou kanoun kapoia vradia mas yperoxa.


@ κοκκινη κισσα
Min xehname oti o Xatzidakis prin ginei apo tous kalyterous filous tou Karamanli, ypirxe energo melos (sta xronia tis katoxis) tis organomenis aristeras. Einai i epoxi pou o Xatzidakis xrisimopoiei to pseudonymo (an den kano lathos) "Π. Γρανίτης" me to opoio kai grafei paidika tragoudia kai poiimata.


@ aKanonisti
PRagmatika xoris sxolia.


@ akrat
To periodiko sto opoio anaferesai einai profanos to "To Tetarto". Dystyxos den exo sta xeria mou kanena tou teyxos. Eisai tyxeros ean exeis kapoia.

akrat είπε...

έχω... καλό περιοδικό
το αγαπούσα

Θράσος είπε...

Πολύ ωραίο αφιέρωμα.Ξέρεις το Reflections έχουν ξεχωριστή θέση στη καρδιά μου.
Σε ευχαριστώ που με ανέφερες

Ασκαρδαμυκτί είπε...

Κατ' αρχήν, δεν υπάρχει αμφιβολία πως ήταν ένας προικισμένος και χαρισματικός άνθρωπος!
Όμως δεν συμφωνώ, γενικά, με τη τάση εξιδανίκευσης και "αγιοποίησης" κάποιων ανθρώπων...

s0t είπε...

Συγχαρητήρια για το αφιέρωμα.
"Αντικατοπτρισμοί(Reflections)" θαυμάσιο έργο και "Ο ΧΟΡΟΣ ΤΩΝ ΣΚΥΛΩΝ (DANCE OF THE DOGS)" πολυαγαπημένο μου.

akb8862 είπε...

Ιδιαίτερα προσεγμένο & εξαιρετικά ενδιαφέρον το αφιέρωμά σου. Μπράβο!

dr.SeenG είπε...

Giusurum, έχεις προσκλησούλα. Περιμένω ένα (+) σου για το ποστ που θα ανεβάσω την Τετάρτη. Στείλτο στο drseeng@gmail.com
Πολύ πολύ καλησπέρα σου :)

Ανώνυμος είπε...

Πολλα απο τα κειμενα που δημοσιευσε ο Χατζιδακις σα σχολια στο Τεταρτο-εχω ολα τα τευχη και της μεταχατζιδακειας εποχης- (του Κοσκωτα ας μην ξεχναμε)βρισκονται στο βιβλιο του ο Καθρεφτης και το Μαχαιρι που ειναι η ωριμοτερη του στιγμη.