«Βαλς με τον Μπασίρ» (2008) : Ο χορός με τους εφιάλτες δεν τελειώνει ποτέ

Η ιστορία ποτέ δεν αρχίζει σήμερα ή χτες. Έχει αρχίσει χρόνια, αιώνες πριν. Συμβάντα που όλοι θα θέλαμε να μην έχουν γίνει αλλά που οφείλουμε να μην ξεχάσουμε. 

 

Ήταν μέσα Σεπτεμβρίου του 1982 (15 -17/09/1982) όταν Λιβανικές φασιστικές παραστρατιωτικές οργανώσεις (κυρίως Χριστιανοί Φαλαγγιστές) μετά τη δολοφονία του Λιβανέζου προέδρου Μπασίρ Τζεμαγιέλ, υπό την καθοδήγηση και τη βοήθεια του Ισραήλ, έσφαξαν πάνω από 3.000 Παλαιστίνιους πρόσφυγες που διέμειναν στα προσφυγικά στρατόπεδα της Σάμπρα και της Σατίλα στη Βηρυτό. Η συντριπτική πλειοψηφία (πάνω από 80%) των σφαγιασμένων ήταν παιδιά, γυναίκες και ηλικιωμένοι.

 

Το Βαλς με τον Μπασίρ (2008) είναι συμπαραγωγή Ισραήλ, Γαλλίας, Γερμανίας και Ηνωμένου Βασιλείου σε σενάριο και σκηνοθεσία Άρι Φόλμαν. Βασισμένο σε μεγάλο βαθμό στην προσωπική εμπειρία του σκηνοθέτη Άρι Φόλμαν, το «Βαλς με τον Μπασίρ» είναι ένα ντοκιμαντέρ για τη μνήμη, τον πόλεμο, την ανθρώπινη φύση και προτείνει ένα εντελώς πρωτότυπο φορμάτ, το οποίο αναδεικνύει τη μαγική διάσταση κάθε προσωπικής μαρτυρίας.

Το 1982, ο Άρι Φόλμαν ήταν ένας 19χρονος στρατιώτης πεζικού στις ένοπλες δυνάμεις του Ισραήλ. Το 2006 συναντά ένα φίλο από το στρατό, που του μιλά για τους εφιάλτες που έχει σχετικά με τις εμπειρίες του στον πόλεμο Ισραήλ - Λιβάνου του 1982.  Ο Αρι, λοιπόν, εξομολογείται στον φίλο του πως κάθε βράδυ βλέπει τον ίδιο εφιάλτη! Είκοσι έξι αγριεμένα σκυλιά τον κυνηγούν (Ερινύες). Κατέληξε πως ο εφιάλτης έχει να κάνει με τη θητεία του στον ισραηλινό στρατό στον πρώτο πόλεμο (1980) του Λιβάνου (υπηρέτησαν μαζί με το φίλο του). Ο Φόλμαν έκπληκτος ανακαλύπτει ότι δεν θυμάται τίποτα από εκείνη την περίοδο. Αργότερα την ίδια νύχτα έχει ένα όραμα από τη νύχτα της σφαγής στα στρατόπεδα προσφύγων Σάμπρα και Σατίλα, χωρίς να είναι σε θέση να επιβεβαιώσει κατά πόσο ήταν αληθινή ανάμνηση. 

 

Στη ανάμνησή του, αυτός και οι συστρατιώτες του κάνουν νυχτερινό μπάνιο στην παραλία της Βηρυτού, υπό το φως φωτοβολίδων που κατεβαίνουν πάνω από την πόλη.Ο Φόλμαν, μετά από αυτή την ανάμνηση, σπεύδει να συναντήσει έναν άλλο φίλο από τον στρατό, ο οποίος τον συμβουλεύει να μιλήσει για το θέμα και με άλλους ανθρώπους που βρίσκονταν στην Βηρυτό την ίδια περίοδο, ώστε να καταλάβει τι συνέβη εκεί και να ανακτήσει τη μνήμη του. Η ταινία ακολουθεί τον Φόλμαν στις συζητήσεις του με φίλους του, έναν ψυχολόγο και ένα δημοσιογράφο, ο οποίος ήταν στην Βηρυτό την ίδια περίοδο.

Στα τελευταία πλάνα έρχεται αδυσώπητη η πραγματικότητα, χωρίς υπεκφυγές ή ωραιοποιήσεις, για να θυμίσει τη νομοτέλεια της Ιστορίας και τις κραυγές των θυμάτων που αναζητούν ακόμα τη δικαίωση. Γιατί πέρα από μια ψυχαναλυτική σπουδή, ο Φόλμαν φιλοδοξεί και πετυχαίνει να κάνει ένα διαχρονικό πολιτικό σχόλιο, μια διαρκή υπόμνηση, ακόμα και στον ίδιο το λαό του Ολοκαυτώματος: Ότι ο χορός με τους εφιάλτες δεν τελειώνει ποτέ.