Στο δεύτερο μέρος της συζήτησης με τον με τον Γιώργο Κωνσταντίνο Κούκιο των Morel, συζητάμε για το Chernobyl, για την Biennale της Bologna , για τον δεύτερο δίσκο τους με τίτλο Βουβά Τοπία, για το τρίτο τους άλμπουμ που δεν κυκλοφόρησε ποτέ και για το εαν υπάρχει περίπτωση να ξαναδούμε τους Morel επι σκηνής. Απολαύστε την συζήτησή μας ακούγοντας τι άλλο? Morel και το Βουβά Τοπία.
------------------------
Γιώργος Κωνσταντίνος Κούκιος: Πρώτα από όλα, να συνεχίσω από το σημείο της παρουσίασης των μελών της μπάντας, διότι εδώ -στα «Βουβά Τοπία»- έχουμε μια κορυφαία αλλαγή στο σχήμα, δηλαδή την αποχώρηση του Βαγγέλη Πέππα (μπάσο έπαιξε ο Μιχάλης και σε ένα κομμάτι ο Γιώργος Τασούλας που μας συνόδεψε εκείνο το διάστημα στις συναυλίες, ως την έλευση του Κώστογλου κι αμέσως μετά του Κοντόπουλου) και την ένταξη του Γιώργου Ανδρέου, του επιστήθιου φίλου μου, που ήταν και συνεχίζει να είναι κορυφαίος μουσικός, συνθέτης, στοχαστής, ένας πολύ ευαίσθητος και δημιουργικός άνθρωπος. Τότε, ήταν και ηχολήπτης και παραγωγός, στην αρχή του μεν αλλά και με ικανή εμπειρία τόσο από προσωπική μουσική πορεία όσο και από την συμβολή του σε τροχιές άλλων. Ο Γιώργος, έχει κι αυτός τεράστιες περγαμηνές σπουδών στην μουσική αλλά και στο πανεπιστήμιο στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, παράλληλα έγραφε και γράφει, μελετά λογοτεχνία, είναι ακούραστος. Η δε τεχνική του κατάρτιση στα πλήκτρα είναι μοναδική. Οι Μορέλ, με κείνη την σύνθεση, από τα Βουβά Τοπία και μετά, θα μπορούσαν να ανοίξουν ένα είδος εργαστηρίου ή φιλοσοφικής σχολής τότε. Όταν μάλιστα έδεσε μαζί μας ο Βαγγέλης Κοντόπουλος στο μπάσο -ένας τεράστιος μουσικός, συνθέτης κι ερμηνευτής-, γελούσαμε πολύ με αυτήν την ιδέα. Κάθε πρόβα ήταν ένα σχολείο, για όλους.
Σπούδασα μουσική μέσα από τους μουσικούς, κι οι Μορέλ -για μένα τουλάχιστον- έγιναν διδακτορικό. Προτιμήσαμε λοιπόν, αντί για «Φιλοσοφική Σχολή», να ξανακάνουμε έναν δίσκο, με υλικό μιαν άλλη ενότητά μου, από την οποία επιλέξαμε το μεγαλύτερο μέρος. Εδώ, τα πράγματα μπήκαν στη θέση τους από την αρχή τακτοποιημένα ως προς τον χρόνο ηχογράφησης κλπ. Είμαι πραγματικά πολύ περήφανος όταν ακούω αυτόν τον δίσκο κι ευγνώμων για την συνεργασία όλων τότε. Όσο για τα μυστικά του, εκεί πετύχαμε να κωδικοποιήσουμε μουσικά κάποια πράγματα σε περίπτωση απώλειας -κι όχι μονάχα της μνήμης-. Είναι ακόμη όλα εκεί και περιμένουν, μόλις μπει κάτω από την βελόνα ο δίσκος, να ξεπηδήσει ζωντανός ένας ολόκληρος κόσμος. Ο Νίκος Γκίνης («Σύνδρομο»), μου είχε πει τότε κάτι που με είχε συγκινήσει πολύ: «Αυτό που μου άρεσε ιδιαίτερα όταν τον άκουσα, είναι που καταφέρατε να μεταφέρετε ατόφια τη σύνθεση στο στούντιο, μεγάλη υπόθεση»…
Γιουσουρούμ: Δεν είναι περίεργο που δεν έχει επανακυκλοφορήσει ποτέ; Σκέφτεστε να το κάνετε επιτέλους ώστε να μπορούμε πολλοί από εμάς να τον έχουν στην δισκοθήκη τους και να τον ακούνε;
Γιώργος Κωνσταντίνος Κούκιος: Δεν έχει νόημα να ξαναγυρίζω εκεί, σε παλιές γκρίνιες που καλά κάνανε και θάφτηκαν για πάντα. Είπαμε, κολλήματα δεν έχει η μια Σκηνή ή η άλλη, αλλά οι άνθρωποι. Οι άνθρωποι ευθύνονται για τις επιλογές τους. Όμως, ναι, ο δίσκος θα ξανακυκλοφορήσει, και μάλιστα όχι μόνος του, αλλά και οι 2 μαζί συν κάποια άλλα πράγματα όπως ακυκλοφόρητα κομμάτια και ζωντανές εμφανίσεις. Αν δεν είχαμε τώρα τα θέματα εγκλεισμού κλπ, θα είχα ήδη βάλει μπρος συζητήσεις του προηγούμενου χειμώνα που ήταν έτοιμες να τελεσφορήσουν.
Γιώργος Κωνσταντίνος Κούκιος:Δεν σκέφτηκα ποτέ πως θα μπορούσα να ζήσω από την μουσική μου. Από την μουσική έζησα κάποτε, μα όχι από το δικό μου έργο. Δεν με απασχολεί το γεγονός του κέρδους τρίτων πάνω σε δικά μου πονήματα που έχουν πάρει τελική μορφή -δίσκος, κασέτα, cd-, έχουν φύγει από μένα αυτά.. Αντίθετα, όταν ένας επηρεασμός καταντά ουσιαστικά σφετερισμός ή και υποκλοπή, το συναντάς κάπου και σε τριβελίζει, τότε ναι, στεναχωριέμαι. Αυτός πάντως ο προβληματισμός για την αξία ενός έργου, είναι συνηθισμένη κι αιώνια ιστορία. Δεν σημαίνει πως ένα έργο αξίζει τα λεφτά του όταν μοσχοπουληθεί. Έχω αμέτρητα βινύλια, κάποια είναι από κακά έως μέτρια ως έργα και συνεχίζουν να είναι ακριβά. Και το αντίθετο. Είναι άλλο πράγμα η ποιότητα του έργου κι άλλο η χρηματική – συλλεκτική του αξία. Έχω γνωρίσει συλλέκτες με τεράστιες συλλογές, έχουν ακούσει ελάχιστα την μουσική που συσσωρεύουν ως ποντικομαμές και βεβαίως είναι ανάξιοι οι περισσότεροι να αντιληφθούν το κάθε έργο σε κάποια έκτασή του. Είναι μια αντίφαση που δεν με αφορά.
Γιουσουρούμ: Πολλά έχουν γραφτεί για το τι έγινε στην Biennale της Bologna το '88. Το σίγουρο είναι ότι αποτέλεσε την αρχή του τέλους των Morel. Μπορείτε να μας πείτε τελικά τι έγινε εκεί τόσο με το έργο που θέλατε να παρουσιάσετε όσο και μεταξύ σας;
Γιουσουρούμ: Παρ όλα αυτά το 1989 αρχίζετε τις ηχογραφήσεις του τρίτου άλμπουμ των Morel το οποίο δεν ολοκληρώθηκε και δεν κυκλοφόρησε ποτέ. Τι μεσολάβησε για αυτό;
Γιώργος Κωνσταντίνος Κούκιος: Ναι, έτσι είναι. Με την αμέριστη συμπαράσταση πάντα του Μιχάλη σε ό,τι πάλευα, κι ύστερα του Γιώργου Ανδρέου, είχα συμφωνήσει με την penguin να ηχογραφήσουμε τον 3ο δίσκο των Morel, την «Εξαίσια Γνώση» (μιάς φούξιας αχιβάδας με ράμφος αετού), μια ενότητα αφιερωμένη στον Μάνο Χατζιδάκι. Στην προαναφερθείσα εργασία, θα ηχογραφούσαμε κι ένα σύνολο άλλων κομματιών του Ανδρέου, του Βερναρδάκη κι άλλα δικά μου. Ίσως και να έβγαινε διπλός ο δίσκος, δεν ξέραμε ακόμη καλά-καλά τί θα γίνει στο studio. Τα κομμάτια πάντως υπήρχαν και υπάρχουν, δυστυχώς εκτός δισκογραφίας. Όμως, το ατύχημα με το αυτοκίνητο έστειλε τον Μιχάλη κι εμένα στο νοσοκομείο, το βράδυ ακριβώς πριν την έναρξη της ηχογράφησης. Στα 1989 αυτά, αρχές Δεκέμβρη. Τα σχέδιά του για την συνέχιση των μουσικών του σπουδών στην Ελβετία, ναυάγησαν μέσα σε λίγες ώρες. Είχε γίνει δεκτός από την μουσική Ακαδημία της Γενεύης ως ένας από τους ελάχιστους υποτρόφους που μπορούν να σπουδάσουν εκεί τελειοποιώντας τις σπουδές τους σε παγκόσμιο επίπεδο. Θα έφευγε την άνοιξη για την Ελβετία. Για μένα δεν υφίστατο πλέον το ενδεχόμενο της ηχογράφησης, είχα απελπιστεί… 3 χρόνια μετά, στο τέλος του καλοκαιριού του 1992, αφού ουσιαστικά είχα απομονωθεί, μελετούσα κι έγραφα στο σπίτι όταν δεν εργαζόμουν στο γραφείο, έψαξα τον Μιχάλη κι έμαθα πως είχε πάει στα νησιά με τον Σιδηροκαστρίτη. Είχα τελειωμένη μια καινούργια ενότητα, τον «Νόστο». Μιά μέρα μου τηλεφώνησε στο γραφείο ο Νίκος. Ο Μιχάλης πέθαινε στο νοσοκομείο με κατεστραμμένο το μυοκάρδιο και τα νεφρά... όταν τον είδα, μου μίλησε για τελευταία φορά... χάϊδεψα τα μαλλιά του και βγήκα από την εντατική... λίγο αργότερα ξεψύχησε...
Γιουσουρούμ: Υπάρχει περίπτωση να ξαναδούμε τους Morel επί σκηνής; Ή μια νέα σας δουλειά;
Γιώργος Κωνσταντίνος Κούκιος: Επί σκηνής! Πολύ θα το ήθελα… ίσως και περισσότερο από μια δισκογραφική ενότητα που έτσι κι αλλιώς χρωστάμε… Ναι, το έχουμε συζητήσει πολλές φορές με τον Ανδρέου όλα αυτά τα χρόνια, και με τον Κοντόπουλο, και με τον Σιδηροκαστρίτη. Κι ο Πέππας δεν θα είχε αντίρρηση. Με τον Γιώργο έχουμε κάνει πλάνα, κάθε τόσο τα λέμε, αλλά είναι μάλλον δύσκολο, ιδιαίτερα τώρα με την κατάσταση που περνάμε, από την άλλη πλευρά είναι μήπως ευκαιρία;… ίσως, ποιος ξέρει…
Γιώργος Κωνσταντίνος Κούκιος: Το ατύχημα συνέβη το 1986, του Λαζάρου, Σάββατο δηλαδή πριν την Μεγάλη Εβδομάδα. Την Μεγάλη Τρίτη -αν θυμάμαι καλά- άρχισαν να βγαίνουν κάποιες επίσημες ανακοινώσεις οι οποίες διέψευδαν τα επακόλουθα μιάς τέτοιας -όπως απεδείχθη- καταστροφής. Μιλούσαν για το ατύχημα, για τον τόπο κι επισήμαναν το «ανθρώπινο λάθος». Την Μεγάλη Τετάρτη άρχισε να διαρρέει η αλήθεια, η οποία ήταν τρομακτική, έκανε ιδιαίτερη εντύπωση στον κόσμο ο οποίος άρχισε να συρρέει στα μαγαζιά για τρόφιμα και …χαρτιά τουαλέτας! Την Μεγάλη Πέμπτη, ανεβήκαμε με τον Μιχάλη, τον Νίκο και τον Βαγγέλη στον Λόφο του Στρέφη να παίξουμε μπάσκετ για να χαλαρώσουμε λιγάκι. Δεν θα ξεχάσω ποτέ αυτό το απόγευμα: συννεφιά πηχτή, την έκοβες με το μαχαίρι, τριγύρω κανείς κι απέραντη σιωπή... Πένθος, μέγα πένθος… Παίξαμε πολύ λίγο με τα παιδιά μα δεν μας έκανε καρδιά να συνεχίσουμε… Κάτσαμε κάτω από την μπασκέτα να μιλήσουμε λίγο… Γυρνάω και λέω «είναι ιστορικές οι στιγμές που ζούμε, άθλιες μα ιστορικές… ξέρετε, έχω στο μυαλό μου κάτι, και ήδη έχω προχωρήσει από χθες που το σκέφτηκα. Θα κάτσω, να ηχογραφήσω την είδηση για το Τσερνομπύλ, και θα την περάσω να ακούγεται πάνω από έναν ύμνο εκκλησιαστικό που θα ψέλνει μια μόνο λέξη: Δύναμις»... Ήθελα να ηχογραφήσω την είδηση και… πήρα στο τηλέφωνο την υπηρεσία του ΟΤΕ, η οποία τότε έλεγε το Δελτίο Ειδήσεων μαγνητοφωνημένο κατ’ επανάληψη! Μου ήταν πιο εύκολο αυτό από το να περιμένω τις ειδήσεις στην τηλεόραση κλπ.
Στη συνέχεια, κάθισα κι έγραψα τις γραμμές της χορωδίας, τα ισοκρατήματα, με αναφορές τόσο στην ορθόδοξη όσο και την καθολική μεσαιωνική εκκλησιαστική μουσική, με δυό ψάλτες να εναλλάσσονται αναπτύσσοντας το θέμα. Από ένα σημείο κι έπειτα, έδεσα όλο το υλικό με ένα drum machine και κιθάρες… Όταν έβαλα και το δελτίο ειδήσεων δεν ήθελα πιά να προσθέσω ο,τιδήποτε άλλο. Γράφτηκε ολόκληρο από τη νύχτα της Μεγάλης Πέμπτης ως τα ξημερώματα της Μεγάλης Παρασκευής. Αυτό που θέλω να προσθέσω εδώ, είναι πως το Chernobyl μου έδωσε την ιδέα να φτιαχτεί μια σειρά από μουσικά κομμάτια βασισμένα σε ειδήσεις, ένα εκ των οποίων είναι το Tian'anmen, δεν έχει δισκογραφηθεί… Δεν μπορώ να ξεχάσω πόσο φωτίστηκε το πρόσωπο του Μιχάλη όταν άκουσε εκείνη την ηχογράφηση… Αυτή για μένα ήταν η μεγαλύτερη ανταμοιβή.
Γιουσουρούμ:Εάν σας ζητούσαμε να μας πείτε το TOP 10 της ελληνικής μουσικής ανεξαρτήτως είδους, χρονιάς, γλώσσας κλπ, ποιο θα ήταν αυτό;
Γιώργος Κωνσταντίνος Κούκιος: Δύσκολη απάντηση… Κι αφήνω απ’ έξω το ρεμπέτικο και την δημοτική παράδοση που είναι οδηγοί μου, όπως και κάθε μουσική παράδοση αλλά και κάθε μουσική εξερεύνηση σε παγκόσμιο επίπεδο… Επισημαίνω κάποιους (από τους πολλούς) πιο πάνω, των οποίων η δουλειά μου προκαλεί πάντα την προσοχή, μου αρέσει ή με κεντρίζει να μάθω κι άλλα. Σ’ αυτούς, έρχονται και προστίθενται νέοι ή κι εκ των παλαιοτέρων κάποιοι που δεν το βάζουν κάτω, τίμια κι εμπνευσμένα συνεχίζουν την μεγάλη και τόσο γοητευτική περιπέτεια της μουσικής δημιουργίας, ένα είδος μουσικής εξέγερσης χωρίς άναρθρες κραυγές και μπουρουμπουρου ακατάσχετο κι ύποπτο ίσως τελικά. Η πολλή καταγγελία βλάπτει τον στόχο -και τον στίχο- κουράζει, αποπροσανατολίζει. Όπως και τα πολλά εργαλεία και τα εφέ στην μουσική πλοκή, κι εκείνα τα τελείως άψυχα πλαστικά όργανα. Είπαμε: πινελιές! Όχι για χόρταση…
Όσοι έχουν φύγει για πάντα και είναι παρόντες μέσα από το έργο τους που έρχεται και μας θεραπεύει, μας καλμάρει, μας συνεπαίρνει -μικρό ή μεγάλο σε όγκο, δεν έχει σημασία- αποδεικνύουν αυτήν ακριβώς την αξία: την φλογίτσα που παλεύουμε να μείνει ζωντανή κι όρθια, στα σκοτάδια τα μολυσμένα, στις αισθήσεις που διασώσαμε δραματικά ταλαιπωρημένες από τις αναποδιές της ζωής και τις διαρκείς απώλειες αγαπημένων, καθώς προχωράμε από την μια άκρη ως την άλλη σε έναν κατεστραμμένο από τους βομβαρδισμούς ναό των Μουσών… Οπότε, ας έχουμε πάντα αυτό το προσκύνημα ως οδηγό, αλλά να έχουμε κι ανοιχτές τις Πύλες της σημερινής δημιουργίας, σε όλο το φάσμα του ορίζοντα, σε όλες τις γενιές, σε κάθε ρεύμα και πρόταση. Κάπου εκεί η Τέχνη ανασαίνει…
-------------------------------------------
H συζήτηση με τον Γιώργο Κωνσταντίνο Κούκιο συνεχίστηκε και όταν "'έκλεισε" το REC και ήταν στο συνολό της άκρως ενδιφέρουσα. Αποτελεί πραγματικά τιμή για το giousurum και σίγουρα δεν τελει΄σαμε έτσι απλά με την ιστορία των Morel.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου