Πέμπτη 25 Δεκεμβρίου 2014

Χριστουγεννα 1944 - Το show είναι των Ελλήνων

Τα Χριστούγεννα του 1944 και ενώ οι μάχες στην Αθήνα των Δεκεμβριανών βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη, φθάνει στην Αθήνα ο Βρεταννός Πρωθυπουργός Ουίνστον Τσώρτσιλ. Ο Τσώρτσιλ που έρχεται συνοδευόμενος από τον υπουργό Εξωτερικών Ηντεν δεν έχει την καλύτερη των διαθέσεων εξαιτίας των επιθέσων που δέχεται τόσο στην πατρίδα του όσο και στις ΗΠΑ για τον ρόλο της Βρετανίας στον διαφενόμενιο ελληνικό εμφύλιο πόλεμο. Σκοπός του είναι να μαζέψει τις δυο εμπλεκόμενες πλευρές σε ένα τραπέζι και αυτός δίκην διαιτητή να "βοηθήσει"  στην εξεύρεση λύσης. 

Με αυτό το σκεπτικό πραγματοποιήθηκε διήμερη (26 και 27 Δεκεμβρίου 1944) σύσκεψη στο τότε Υπουργείο Εξωτερικών υπό την προεδρεία του αρχιεπισκόπου Δαμασκηνού και στην οποία συμμετέχουν αντιπρόσωποι του ΕΑΜ- ΕΛΑΣ, των αστικών κομμάτων και της κυβέρνησης Παπανδρέου. 

Ο φωτογράφος Ντμίτρι Κέσελ, ο οποίος βρισκόταν στην Αθήνα ως ανταποκριτής του περιοδικού Life ήταν ο μοναδικός φωτογράφος της σύσκεψης αυτής. Να πως περιγράφει ο ίδιος τα γεγονότα :

"...Φτάνοντας εκεί κατάλαβα γιατί με είχαν καλέσει. Θα γινόταν η συνάντηση της ελληνικής κυβέρνησης και του ΕΛΑΣ υπό την εποπτεία του Τσώρτσιλ και δεν υπήρχε ηλεκτρικό. Πάνω σ' ένα τεράστιο τραπέζι είχαν τοποθετηθεί δώδεκα λάμπες θυέλλης που φώτιζαν τον χώρο. Ο στρατιωτικός φωτογράφος δεν είχε λάμπες για φλας. Εγώ, όμως, είχα και τις μοιράστηκα μαζί του.  Οι σύνεδροι μπήκαν στο δωμάτιο. 

Στη μια πλευρά κάθισε ο Τσώρτσιλ, ο Άντονι Ίντεν, ο σερ Χάρολντ Αλεξάντερ (διοικητής των συμμαχικών δυνάμεων στη Μεσόγειο), ο Αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός, ο συνταγματάρχης Ποπόφ και ο Αμερικανός πρέσβης Λίνκολν Μα Βο. Απέναντί τους κάθισαν μέλη της ελληνικής κυβέρνησης με τον Παπανδρέου επικεφαλής. Οι αντιπρόσωποι του ΕΛΑΣ δεν είχαν έρθει. Τράβηξα μια φωτογραφία με το φλας κι έδωσα τις δύο λάμπες που απέμεναν στον Βρετανό στρατιωτικό φωτογράφο. Συνέχισα, όμως, να φωτογραφίζω χρησιμοποιώντας τον δραματικό φωτισμό του δωματίου.  

Φωτογράφιζα από την ελληνική πλευρά του τραπεζιού σημαδεύοντας με τον φακό τον Τσώρτσιλ. Μετά από μερικές λήψεις βρυχήθηκε: "Φωτογράφισε τους Έλληνες. Είναι δικό τους το σόου". Πήγα από την άλλη μεριά και τράβηξα μερικές φωτογραφίες. Μετά ξαναγύρισα στη θέση μου και συνέχισα να φωτογραφίζω τον Τσώρτσιλ. Είχα ακουμπήσει τους αγκώνες μου στους ώμους ενός Έλληνα που του είχα ζητήσει να μένει ακίνητος όσο φωτογράφιζα. Ο Τσώρτσιλ έδειξε τους Έλληνες και φώναξε: "Φωτογράφισέ τους!". Με πλησίασε απότομα ένας γεροδεμένος Καναδός συνταγματάρχης. "Τον άκουσες", ψιθύρισε. Φωτογράφισε τους Έλληνες". Τράβηξα μερικές ακόμη φωτογραφίες κι έφυγα. Οι αντιπρόσωποι του ΕΛΑΣ δεν είχαν φτάσει ακόμη. Αργότερα, έμαθα πως, παρά την εγγύηση που είχε δώσει ο στρατηγός Σκόμπι για ασφαλή διέλευση, η αντιπροσωπεία του ΕΛΑΣ αντιμετώπισε προβλήματα και καθυστέρησε να περάσει τις γραμμές. Μερικές μέρες αργότερα ο στρατηγός Σκόμπι και οι εκπρόσωποι του ΕΛΑΣ υπόγραψαν ανακωχή. Η κατάπαυση του πυρός έγινε στις 15 Ιανουαρίου...."

Η σύσκεψη αυτή αποτελεί το αντικείμενο της μιας εκ των τριων νουβέλων που περιλαμβάνονται στο βιβλίο του Μένη Κουμανταρέα ενώ τα λόγια του Τσώρτσιλ στων φωτογράφο δάνεισαν το τίτλο του "Το Show είναι των Ελλήνων".
Οι φωτογραφίες και οι μαρτυρίες των νεαρού τότε φωτογράφου Kessel περιλαμβάνονται στο λεύκωμα με τίτλο "DMITRI KESSEL, ΕΛΛΑΔΑ ΤΟΥ ‘44" που κυκλοφόρησε το 1994 από τις Εκδόσεις ΑΜΜΟΣ.

Τα πρακτικά της διήμερης σύσκεψης μπορεί κανείς να διαβάσει στο συλλογικό έργο με τίτλο "Η Συμφρωνία της Βάρκιζας" σε επιμέλεια Παναγιώτη Βενάρδο από τις εκδόσεις Το Ποντίκι 1995.

Σήμερα 70 χρόνια μετά οι "μεγάλες" δυνάμεις και οι "σύμμαχοί" μας επιστρέφουν στην Αθήνα και την Ελλάδα μέσω των παρεμβάσεών τους και των σεναρίων τρόμου που αφήνονται να πλανόνται πάνω μας. Οι εν Ελλάδι φίλοι τους παίζουν των ρόλο του Δαμασκηνού και των φίλιων κομμάτων του. Δεν ξέρουμε εαν αυτή την φορά η κατάληξη θα είναι διαφορετική.Τότε ο Τσώρτσιλ "διόρισε" τον Δαμασκηνό αντιβασιλιά και αυτός με τη σειρά του δεσμεύτηκε ότι θα σχηματίσει κυβέρνηση «χωρίς τη συμμετοχή των κομμουνιστών», κάτι που τελικά και έγινε.

Σε κάθε περίπτωση ο 'Ελληνες πολίτες θα μάθουν το τι παίχτηκε για ακόμη μια φορά πάνω στην πλάτη τους μετά από χρόνια και ίσως τότε να είναι και πάλι αργά.

Καλά Χριστούγεννα σε όλους.

Δεν υπάρχουν σχόλια: