(ένα βιβλίο και μια ταινία): Ο άνθρωπος που έβλεπε τα τρένα να περνούν

Το βιβλίο........................................

Τίτλος: Ο άνθρωπος που έβλεπε τα τρένα να περνούν (τσέχικα: Ostře sledované vlaky, αγγλικά: Closely Watched Trains)

Συγγραφέας: Μπόχουμιλ Χράμπαλ 

Έτος πρώτης κυκλοφορίας: 1965

Το 1965 κυκλοφορεί το υπέροχο μυθιστόρημα του Μπόχουμιλ Χράμπαλ (Bohumil Hrabal, 1914 – 1997) με τον τίτλο «Τρένα υπό στενή παρακολούθηση» που έγινε ευρύτερα γνωστό από τη μεταφορά του στον κινηματογράφο με τον τίτλο «Ο άνθρωπος που έβλεπε τα τρένα να περνούν». Ο Μπόχουμιλ Χράμπαλ γενήθηκε στην πόλη Μπρνο (Brno) της πάλαι ποτε Τσεχοσλαβακίας και υπήρξε διδακτορας νομικής στο φημισμένο Πανεπιστήμιο του Καρόλου της Πράγας ενω δεν άσκησε ποτέ το επάγγλεμα του δικηγόρου μιας και έκανε πληθώρα άλλων επαγγελμάτων όπως σιδηροδρομικός, τηλεγραφητής, εργάτης χαλυβουργίας, υπάλληλος συμβολαιογραφείου, αλλά και στο θέατρο. 

Ο Χράμπαλ όταν επιδοκίμασε το «Μανιφέστο των δύο χιλιάδων λέξεων» (1968),ένα από τα σημαντικότερα κείμενα της ‘Άνοιξης της Πράγας το οποίο είχε υπογραφεί από διάφορους διανοούμενους με αίτημα το σεβασμό των ανθρωπίνων και πολιτικών δικαιωμάτων συμπεριλήφθηκε, αυτόματα την λίστα των απογορευμένων συγγραφέων και έκτοτε το έργα του κυκλοφορούσαν μόνο στο εξωτερικό. 

Το 1968 και ενώ ο  Χράμπαλ παρέμεινε άγνωστος στην χώρα μας, οι εκδόσεις «Κάλβος» αποφάσισαν να εκδώσουν το βιβλίo υπό τον τίτλο "Τα Τραίνα" σε μετάφραση της Ρενέ Ψυρούκη. 

Βρισκόμαστε στην πρώτη εποχή της επταετίας και η χούντα έχει θέσει σε ισχύ τις περίφημες διατάξεις περί προληπτικής λογοκρισίας («προληπτικού ελέγχου»). Σύμφωνα με τις διατάξεις αυτές κάθε υπό έκδοση κείμενο έπρεπε να ελεγχθεί από τη λογοκρισία και να προχωρήσει η εκπτύπωση και κυκλοφορία του μόνον όταν έχει εξασφαλιστεί η εγκρισή των αρχών.

Όταν οι "αρχές" ανακάλυψαν τις αναλυτικές περιγραφές ερωτικών σκηνών που περιέχονται στο βιβλίο πετσόκοψαν ότι τους ήρθε και έδωσαν το τελικό εγκεκριμένο κείμενο στις εκδόσεις για  τύπωση. Παρόλο που οι επιβαλόμενες αλλαγές στο κείμενο ήταν αρκετές, ο εκδοτικός οίκος προχώρησε στην έκδοση (του βιβλίου) χωρίς να τις λάβει υπόψην συμπεριλαμβάνοντας και δύο διηγήματα του συγγραφέα που δεν πέρασαν ποτέ από τη λογοκρισία. 

Η ιστορία του βιβλίου έχει ως εξής: o νεαρός Μίλος εργάζεται ως μαθητευόμενος στο σιδηροδρομικό σταθμό ενός χωριού στην κατεχόμενη από τους Γερμανούς Τσεχοσλοβακία. Του αρέσει να βλέπει τα τρένα να περνούν και να κάνει όνειρα. O πόλεμος και οι συνέπειές του δεν τον πολυαπασχολούν. Το πρόβλημά του είναι ο ανεκπλήρωτος έρωτας του για μία ωραία γυναίκα. Έχει να λύσει ένα φλέγον προσωπικό ζήτημα: να ξεπεράσει το ερωτικό σύμπλεγμα του πρωτάρη και να καταφέρει να έχει μια ολοκληρωμένη σεξουαλική επαφή. Στην επιδίωξή του αυτή, θα γίνει ήρωας κωμικοτραγικών καταστάσεων, μέχρι που θα εμπλακεί σε μια επιχείρηση ανατίναξης ενός γερμανικού τρένου που μεταφέρει πυρομαχικά και θα γίνει, άθελά του, ήρωας της αντίστασης.

  

Και η ταινία..............................................................

Το βιβλίο του Χράμπαλ μεταφέρθηκε στην μεγάλη οθόνη to 1966, σε σκηνοθεσία και σενάριο Γίρι Μένζελ ενώ θεωρείται μία από τις σπουδαιότερες ταινίες του Νέου Κύματος Τσεχοσλοβακίας.

Τα γυρίσματα της ταινίας (από την Barrandov Studios, Ceskoslovensky Films) που πραγματοποιήθηκαν στην περιοχή Λοντένιτσε και στον σταιδηροδρομικό σταθμό της, άρχισαν τον Φεβρουάριο του 1966 και ολοκληρώθηκαν στα τέλη Απριλίου του ίδιου χρόνου. Η πρεμιέρα στην Τσεχοσλοβακία έγινε στις 18 Νοεμβρίου και κέρδισε αμέσως κριτικούς αλλά (το κυριώτερο) και το κοινό. 

Το 1966 κερδίζει το Μεγάλο Βραβείο στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Μανχάιμ-Χαϊδελβέργης και το 1968 το Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας της Αμερικανικής Ακαδημίας.

Την μουσική της ταινίας εχει γράψει ο Ζίρι Σουστ ενώ την φωτογραφία υπογράφει ο Γιαρόμιρ Σοφρ και το μοντάζ η Jiřina Lukešová.

Υπήρξε η σκεψη να υποδηθεί τον πρωταγωνιστή Μίλος ο ίδιος ο Μένζελ καθώς η πρώτη επιλογή Βλάντιμιρ Πούτσολτ αρνήθηκε διότι γύριζε ήδη άλλη ταινία εκείνη την περίοδο. Τελικά τον ρόλο πήρε ο Václav Neckár ενώ τον ρόλο του ιατρού έπαιξε ο ο σκηνοθέτης μιας και ο ηθοποιός που θα τον υποδυόταν δεν εμφανίστηκε στα γυρίσματα. Τους υπόλοιπους ρόλους υποδήθηκαν οι: Ζόζεφ Σομρ, Βλαστιμίλ Μπρόντσκι, Βλαντιμίρ Βαλέντα και Γίτκα Μπέντοβα. 

Η ταινία ήταν υποψήφια και για άλλα βραβεία όπως: 

• Βραβείο BAFTA, Καλύτερης Ταινίας και Καλύτερου Soundtrack (1968),
• Βραβείο Καλύτερης Σκηνοθεσίας, του DGA Award (1967) Χρυσή Σφαίρα, Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας (1967)

Χαρακτηριστική είναι η σκηνή όπου ο Χουμπίτσκα κάνει σεξ με μία υπάλληλο του σταθμού, παίζοντας παράλληλα ένα παιχνίδι με σφραγίδες, γεμίζοντας το πόδι της και τους γλουτούς της με σφραγίδες. Επίσης η τελευταία σκηνή της ταινίας (όπου ενώ το τρένο ανατινάζεται) δείχνει σοκαρισμένους τους ανθρώπους του σταθμού, με τον Χουμπίτσκα να ξεσπάει σε γέλια και το κύμα της έκρηξης να φέρνει πίσω στον σταθμό το καπέλο του Μίλος (ο οποίος έχει προκαλέσει την ανατίναξη και έχει πέσει νεκρός από πυρά Ναζί στρατιώτη).


Closely Watched Trains (1966) pt. 1 από karimberdi

(ένα βιβλίο και μια ταινία):Φαρενάιτ 451

To βιβλίο.......................................

Tίτλος: Φαρενάιτ 451

Συγγραφέας:Ρέυ Μπράντμπερυ

Έτος πρώτης κυκλοφορίας: 1953

(απόσπασμα ανάρτησης εδώ στο giousurum  από το μακρινο 2008)

"...Ξεχάστε διαγαλαξιακούς πολέμους, ΑΤΙΑ εξωγήινους κλπ. Το Φαρενάιτ 451 (πρώτη έκδοση το 1953) μας μεταφέρει σε μια (ελπίζουμε) μακρινή εποχή στο μέλλον όπου τα βιβλία είναι απαγορευμένα, η σκέψη η γνώση και η μνήμη έχουν ποινικοποιηθεί και τα λεγόμενα αμφίδρομα μέσα μαζικής ενημέρωσης (και αποβλάκωσης) είναι τα μόνα υπεύθυνα για την «επιμόρφωση» και την «διασκέδαση» των πολιτών. Στους 451 βαθμούς Φάρεναϊτ το χαρτί υπερθερμαίνεται και αρχίζει να καίγεται. Αυτό είναι και το σήμα της πυροσβεστικής υπηρεσίας στην πόλη του μέλλοντος που έχουμε μεταφερθεί. Σε μια εποχή που οι πυροσβέστες δεν σβήνουν φωτιές αλλά καίνε τα βιβλία των πολιτών που κατάσχονται ως επικίνδυνα στο όνομα του "κοινού καλού", αφού αποτελούν από τα κυριότερα μέσα προς την ελεύθερη σκέψη. Ανατριχιαστικές και εφιαλτικές καταστάσεις που μοιάζουν μακριές και αλλότριες. Όμως ας θυμηθούμε το 1984 του Όργουελ και πόσο προφητικό υπήρξε … Ο ήρωας του βιβλίου, ο Μόνταγκ, είναι ένας ευσυνείδητος πυροσβέστης του μέλλοντος. Υπηρετεί πιστά το καθεστώς και τον ολοκληρωτισμό του, κυνηγώντας και καίγοντας βιβλία. Έχει όμως και ένα «ελάττωμα». Είναι συγχρόνως και ένας ανήσυχος άνθρωπος με ενδιαφέροντα και απορίες που δεν αργεί να μπει στον πειρασμό να διαβάσει ένα βιβλίο. Έτσι βρίσκεται ξαφνικά στο αντίθετο στρατόπεδο από αυτό που υπηρετεί αλλά και ανάμεσα σε δυο γυναίκες. Την γυναίκα του (Λίντα) και την Κλαρίς, μια δεκαεπτάχρονη που συνάντησε τυχαία ένα βράδυ. Βρείτε το βιβλίο και διαβάστε την συνέχεια. Σίγουρα θα σας κάνει να δείτε την πρόοδο της τεχνολογία και τα επιτεύγματά της με άλλο μάτι..."

Και η ταινία......................................................

Το  Φαρενάιτ 451 μεταφέρθηκε για πρώτη φροά στην μεγάλη οθόνη το 1966 και αποτελεί την πρώτη έγχρωμη ταινία του Φρανσουά Τριφό με τους Οσκαρ Βέρνερ, Τζούλι Κρίστι, Σίριλ Κιούζακ και Αντόν Ντίφρινγκ.

Η όλη παραγωγή έγινε στα Γαλλικά μιας και ο Τριφό τον καιρό εκέινο δεν μιλούσε καθόλου σχεδόν Αγγλικα. Την μουσική της ταινίας έχει γράψει ο Bernard Herrmann τον οποίο προτεινε ο ίδιος ο Bradbury. Όταν ο Τριφό συνάντησε τον Hermann για την μουσική τηα ταινίας ο τελευταίος τον ρώτησε γιατί δεν επέλεξε κάποιον από τους μοντερνους συνθέτες  και ο Τριφό του απάντησε ότι οι μοντέρνοι συνθέτες θα του έδιναν μουσική του 20ου αιώνα και εκείνος ήθελε μια μουσική του 21ου αιώνα για την ταινάι του.

Η πλοκή της ταινία διαφέρει σε ορισμένα σημεία από το βιβλίο με πιο χαρακτηριστικό εκείνο του χαρακτήρα της  Clarisse McClellan. ΄Οταν ο Bradbury έγινε γνώστης της αλλαγής που αφορά στην Clarisse είπε στον Τριφό ότι χαίρεται που τελικά αυτή "παραμένει ζωντανή". Η ταινία γυρίστηκε στην Αγγλία εκτός της σκηνής του υπερυψωμένου σιδηρόδρομου μονής τροχιάς (nomorail) που γυρίστηκε στην Γαλλία και συγκεκριμένα στο Châteauneuf-sur-Loire όπου υπήρχε μια αντίστοιχη πειραματική Γαλλική εγκατάσταση monorail.

Τέλος να πούμε ότι ετοιμάζεται η στην μεγάλη οθόνη υπό την σκηνοθετική ματιά του Ramin Bahrani (99 Homes).

(ένα βιβλίο και μια ταινία): "Το Κόκκινο και το Μαύρο"

Το Βιβλίο..................................................

 

Tίτλος: Το Κόκκινο και το Μαύρο

Συγγραφέας: Stendhal (ψευδώνυμο του Henri Beyle)

Έτος πρώτης κυκλοφορίας: 1830

(ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ)

 Eκδόσεις Πάπυρος

«Επιτομή του ρεαλιστικού μυθιστορήματος, έργο σταθμός στην ιστορία της γαλλικής αλλά και της παγκόσμιας λογοτεχνίας, το Κόκκινο και το Μαύρο είναι η ιστορία του Ζυλιέν Σορέλ, ενός νεαρού ονειροπόλου από την επαρχία, που γεμάτος θαυμασμό για τα ιδεώδη του Ναπολέοντα θέτει στόχο του να ξεφύγει από τα δεσμά της φτωχής του καταγωγής και να κατακτήσει την καταξίωση και τον πλούτο στην παρακμιακή γαλλική κοινωνία της Παλινόρθωσης των Βουρβόνων.

Ευφυής και φιλόδοξος, ιδεαλιστής και μέγας υποκριτής, φύση επαναστατική και στυγνός οπορτουνιστής, θα χτίσει τη θριαμβευτική του καριέρα εκμεταλλευόμενος στο έπακρο τον κώδικα της κοινωνικής υποκρισίας ώστε από την ταπεινή επαρχιακή Βεριέρ να βρεθεί στα σαλόνια του Παρισιού, κατακτώντας την καρδιά της όμορφης και ευγενικής κυρίας ντε Ρενάλ, συζύγου του πρώτου εργοδότη του, και ύστερα της αριστοκρατικής και αλαζονικής Ματθίλδης. Όσο όμως μετεωρική είναι η άνοδός του τόσο απότομη και σκληρή θα είναι η πτώση του.

 

Ο άνεμος της Ιστορίας που πνέει στο έργο, η γοργή ροή της αφήγησης, η ψυχολογική εμβάθυνση στους εμβληματικούς χαρακτήρες, που πλάθονται σαν πρόσωπα με σάρκα και οστά, η σύνδεση τους ηρώων με τον κοινωνικό τους περίγυρο, η ζωντανή απεικόνιση ενός ολόκληρου κόσμου σε όλες τις πτυχές του, καθιστούν το Κόκκινο και το Μαύρο μια ανεπανάληπτη αναγνωστική εμπειρία αλλά και ένα μέσο μύησης στη μεγάλη τέχνη του μυθιστορήματος.»

 

Και η ταινία......................................................

 

Το 1954 ο Γάλλος σκηνοθέτης  Claude Autant-Lara μεταφέρει στην μεγάλη οθόνη το αριστούργημα του Stendhal  Το Κόκκινο και το Μαύρο (Le rouge et le noir) σε μια Ιταλο-Γαλλική παραγωγή.
 

Στην ταινία πρωταγωνιστούν οι Ζεράρ Φιλίπ, Ντάνιελ Νταριέ, Αντονέλα Λουλάν, Ζαν Μαρτινέλι κ.α ενώ την μουσική της έχει γράψει ο René Cloërec. Το σενάριο υπογράφει ο  Claude Autant-Lara και οι Jean Aurenche and Pierre Bos. 

 

H ταινία κέρδισε στον τίτλο της καλύτερης ταινίας του 1955 στα French Syndicate of Cinema Critics αλλά και το Grand Prix de l'Académie du Cinéma. Η Ευρωπαϊκή πρεμιέρα έγινε στις 29/10/1954 ενώ στις ΗΠΑ η πρεμιέρα έγινε στις 08/04/1958.